موضوع «مشارکت سیاسی زنان» به یکی از مسایل مهم در سپهر عمومی جوامع در حال توسعه به ویژه کشورهای اسلامی تبدیل شده است. در طول سال‌های پس از جنگ جهانی دوم که شمار کشورهای مستقل جهان روندی رو به رشد یافت، حضور زنان در ساختار قدرت به ویژه در جوامع توسعه‌یافته از خواسته‌های اصلی آنان شد به‌گونه‌ای که در اغلب کشورهای توسعه‌یافته از دهه‌های پایانی قرن بیستم زنان نقش مهمی در ساختار قدرت کشورهای توسعه‌یافته پیدا کردند و حتی در چندین کشور زنان در عالی‌ترین مقامات سیاسی به‌عنوان نخست‌وزیر و یا صدراعظم اداره جوامع خود را بر‌عهده گرفتند. اما در کشورهای در‌حال ‌توسعه و به‌ویژه کشورهای اسلامی روند مشارکت زنان به‌گونه‌ای متفاوت‌تر می‌باشد. مجموعه شاخص‌هایی که برای سنجش سطح مشارکت سیاسی زنان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، نشان می‌دهد که زنان در این کشورها از نظر حضور در ساختار قدرت، در حاشیه قرار گرفته‌اند. در بسیاری از کتاب‌ها و مقاله‌هایی که درباره مشارکت سیاسی زنان در عرصه جهانی انتشار‌یافته، اسلام به‌عنوان عاملی بازدارنده برای مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان مورد تحلیل قرار گرفته است. در این‌گونه آثار حضور حداقلی زنان در ساختار قدرت کشورهای اسلامی به احکام دینی و تجویزهای مذهبی نسبت داده شده است. ولی نویسنده این کتاب بر این باور است که علل و عوامل حضور اندک زنان در ساختار قدرت این کشورها را باید در سنن، باورها، آداب و رسوم، ساختار اقتصادی، ساختار اجتماعی و فرهنگ آنان جستجو نمود.

قاعدتاً برای حضور زنان در ساختار قدرت یا بایستی با بهره‌گیری از نظام حزبی زمینه آموزش زنان و حضور آنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی را فراهم نمود یا معدود زنانی با استفاده از پشتوانه‌های مادی و معنوی خود و در چارچوب گفتمان غالب، امکان حضور در ساختار قدرت کشور خود را خواهند یافت و کشور ما ایران نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد. بی‌شک زنان برای دستیابی به پست‌های سیاسی به‌ویژه برای ایفای نقش نمایندگی در مجلس شورای اسلامی که بخش مهمی از ساختار قدرت در ایران می‌باشد، نیازمند داشتن سرمایه اجتماعی هستند تا به پشتوانه این سرمایه اجتماعی از شانس حضور در ساختار قدرت بهره‌مند شوند.

‌بررسی وضعیت مشارکت زنان در مجلس شورای اسلامی /24

 اولین دوره مجلس شورای اسلامی (1363- 1359)/37

قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب شورای انقلاب/38

احزاب و گروه‌های فعال در انتخابات/39

فضای حاکم بر انتخابات/41

آشنایی با نمایندگان زن اولین دوره مجلس شورای اسلامی /44

گوهرالشریعه دستغیب /45

اعظم علایی طالقانی /46

مریم بهروزی (زعفرانی/47

عاتقه صدیقی (رجایی)/ 50

دومین دوره مجلس شورای اسلامی (1367-1363)/ 51

برگزاری انتخابات و نتایج آن/57

آشنایی با نمایندگان زن دومین دوره مجلس شورای اسلامی /58

مرضیه حدیدچی (دباغ)/ 58

سومین دوره مجلس شورای اسلامی (1371-1367)/ 60

چهارمین دوره مجلس شورای اسلامی (1375-1371)/ 64

آشنایی با نمایندگان زن چهارمین دوره مجلس شورای اسلامی /65

فخرالتاج امیرشقاقی/66

فاطمه همایون‌مقدم /67

بی‌بی‌قدسیه سیدی‌علوی/67

اختر درخشنده/68

پروین سلیحی/69

نفیسه فیاض‌بخش /69

منیره نوبخت/70

مرضیه وحیددستجردی /71

پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی (1379-1375)/ 72

آشنایی با نمایندگان زن پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی /74

شهربانو امانی انگنه /75

نیره اخوان بی‌طرف/77

زهرا پیشگاهی‌فرد/78

مرضیه صدیقی/80

سهیلا جلودارزاده/80

الهه راستگو/82

فاطمه رمضان‌زاده/83

فاطمه کروبی/83

فائزه هاشمی بهرمانی/85

ششمین دوره مجلس شورای اسلامی (1379-1383)/ 86

آشنایی با نمایندگان زن ششمین دوره مجلس شورای اسلامی /85

اعظم ناصری‌پور/88

اکرم مصوری‌منش/89

حمیده عدالت/90

سیده‌فاطمه خاتمی/90

مهرانگیز مروتی /91

طاهره رضازاده شیراز/91

فاطمه حقیقت‌جو/92

فاطمه راکعی/93

وحیده علایی طالقانی/94

جمیله کدیور/94

الهه کولایی (طبرستانی/95

هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی (1387-1383)/ 96

مصوبات اقتصادی چالش‌ برانگیز مجلس هفتم/97

آشنایی با نمایندگان زن هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی/98

عشرت شایق/99

فاطمه آجرلو/100

فاطمه آلیا /101

الهام امین‌زاده/102

لاله افتخاری/103

‌فاطمه رهبر/104

رفعت بیات/104

عفت شریعتی کوهبنانی/106

هاجر تحریری نیک‌صفت/107

هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی (1391-1387)/108

مهم‌ترین مصوبات مجلس هشتم/108

تصویب قوانین متعدد در خصوص زنان/109

‌توجه به فعالیت‌های قرآنی/110

تشکیل مرکز مطالعات دینی و اسلامی در قم/110

‌آشنایی با نمایندگان زن هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی/110

زهره الهیان/111

طیبه صفایی/112

نهمین دوره مجلس شورای اسلامی (1395-1391)/ 113

آشنایی با نمایندگان زن نهمین دوره مجلس شورای اسلامی/116

سیده‌سکینه عمرانی/116

زهره طبیب‌زاده نوری/117

مهناز بهمنی/118

حلیمه عالی/119

شهلا میرگلوی بیات/119

دهمین دوره مجلس شورای اسلامی (1399-1395)/120

آشنایی با نمایندگان زن دهمین دوره مجلس شورای اسلامی/121

طیبه سیاوشی شاه‌عنایتی/122

ناهید تاج‌الدینی/123

زهرا سعیدی مبارکه/123

خدیجه ربیعی فرادُنبه/124

هاجر چنارانی/124

سمیه محمودی /125

زهرا ساعی /125

معصومه آقاپور علیشاهی/126

سکینه الماسی/126

فریده اولاد قباد/127

سیده‌فاطمه حسینی/127

پروانه سلحشوری/127

فاطمه سعیدی/128

سیده‌فاطمه ذوالقدر/128

پروانه مافی/128

سیده‌حمیده زرآبادی/129

یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی (1403-1399)/ 129

آشنایی با نمایندگان زن یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی/130

معصومه پاشایی بهرام/132

زهرا شیخی/132

پروین صالحی‌مبارکه/132

الهام آزاد /133

سارا فلاحی/133

سمیه رفیعی/133

فاطمه قاسم‌پور/134

زهره‌سادات لاجوردی/134

فاطمه رحمانی/134

فاطمه محمدبیگی/135

فاطمه مقصودی/135

شیوا قاسمی‌پور/135

 فصل سوم: موانع مشارکت زنان در عرصه‌های سیاسی کشور  /141

 موانع رشد و ارتقای سرمایه اجتماعی زنان/142

موانع اقتصادی رشد سرمایه اجتماعی زنان/142

موانع سیاسی رشد سرمایه اجتماعی زنان /144

مشارکت زنان در نهادهای مدنی/145

موانع سیاسی مشارکت زنان در احزاب /146

موانع مشارکت زنان از سوی نهادهای مدنی و احزاب زنان /148

موانع فرهنگی مشارکت سیاسی زنان/148

منابع /153